Marina Grzinic-ek Ljubljanan egiten du lan, ikerlari gisa, Zientzia eta Arte Akademia Esloveniarraren Zientzi eta Ikerkuntzarako ZRC SAZU Zentroaren Filosofia Institutuan. Irakaslea da Vienako Arte Ederren Akademian. Grzinicek freelance gisa ere egiten du lan hedabideen teorialari, arte-kritikari eta museo-kontserbatzaile gisa. Bideo artistikoen produkzioan murgilduta dago, 1982az geroztik. Aina Smid-ekiko elkarlanean, 40 bideofilm eta CD-Rom eta Interneteko hainbat toki produzitzera iritsi ziren. Grzinicek 8 liburu argitaratu ditu. 1997-1998 ikasturtean, Tokioko zientzi aurrerapenerako Elkarte Japoniarraren Doktorego Osteko Ikerkuntzarako Beka eskuratu zuen. Grzinicek New Yorkeko “Apex Art Residency Program”en parte hartu zuen, 2001ean.

Marina Grzinicek, hitzaldiaren hasieran, aipatu zuen artearen eta kulturaren funtzionamendua, inolako zalantzarik gabe, aldatu egin dela. Beraz, haren iritziz, dagoeneko ezin dugu eremu horiei buruzko gogoetarik egin, esate baterako identitatea bezalako irizpideen ildotik joz. Tesi hau argitze aldera, Marina Grzinicek bere buruaren adibidea jarri zuen: “ni Ljubljanatik nator, Esloveniatik, toki jakin batetik. Baina ni ez nintzen Eslovenian jaio, beraz nire identitatea ez da esloveniarra erabat”. Marina Grzinicen iritziz, hauek etengabe aldatzen diren kontuak dira, identitate definitua duten artista batzuek emigratzea erabakitzen dute eta, beraz, bere identitatea eraldatu egiten da. Orain artean uste izan dugu hiri bateko hiritarrak, bertakoak, zirela tokian tokiko artea eta kultura interpretatzeko irizpideak zeuzkatenak. Gaur egun kontu hauek etengabe aldatzen dira, hark azaldu moduan.

Bere azalpenean zehar, artean eta, oro har, kulturan gertatzen ari denari buruz hausnartu beharraren alde egin zuen. Horretarako 5 proiektu erakutsi zituen, bere iritziz argi egin baitezakete hainbat konturen inguruan; hona hemen kontuok: artean eta kulturan nori onartzen zaio hitz egitea?, edota, nor dira munduko hiritar, eta nor ez? nork du identitaterik?

Erakutsi zuen lehen proiektua Tania Ostojic-ena izan zen; artista gazte honek Belgraden egin du lan duela gutxi arte, eta orain Alemanian ari da. Tania Ostojicek 2001eko Veneziako Bienalerako egindako obra, Lauki beltza lauki zuriaren gainean izenekoa, erakutsi nahi izan zuen Marina Grzinicek. Tania batez ere performancearen esparrua lantzen duen artista bat da, eta arte-instituzio deitzen diogun horren funtzionamendua erakusten saiatzen da. Veneziako 2001eko Bienalean zehar, Tania Ostojicek eskari bat egin zion bertako komisarioari, berarekin batera agertzen uztea alegia, egin behar zituen jendaurreko agerraldi guztietan. “Haren aingeru edo eskolta izan nahi zuen, gorputz mutu eder baten antzera aritu, beraren aldamenean mugitzen zelarik”, esan zuen Marina Grzinicek. Baina “gorputz mutu eder bat” izateaz gain, ideia bera landuz egin zuen Lauki beltza lauki zuriaren gainean obra. Bere pubiseko ilea moztu eta postal formatua baliatuz milaka pertsonari bidali zion. “Taniak ageri-agerian jarri nahi zuen Berlingo harresia erori ostean prostituzioan aritu beharra zuten milaka eta milaka emakumek bizi zuten egoera. Taniak atentzioa eman eta arte-instituzioan murgildu ahal izateko zeukan modutzat ikusi zuen jende askok interbentzio hori, baina nire ustez hori irakurketa sinpleegia da”, esan zuen Marina Grzinicek. Azaldu zuenaren arabera, Taniak kontu bat azpimarratu nahi zuen, merezi ote zuen alegia “prostituitzea” arte-instituzioan toki bat lortzeko, eta horretarako bere gorputzaz baliatu zen, eta Europa ekialdeko emakume emigrante horien irudiaz.

Bigarren proiektua Eclipse kolektiboaren “Blood is sweeter than honey” izan zen; kolektibo hau Ljubljanako bikote bat da, eta proiektu honetan gorputza merkantzia bihurtzearen gaia lantzen du. “Nire ustez, obra honetako gai nagusiak honakoak dira: nork du historia?, nor da historiaren jabe? eta, nor ez?”, esan zuen Marina Grzinicek. Bikote honen lanek beti-beti harreman zuzena dute Errenazimenduko estetikarekin, baina horrexen interpretazio pop edo kitschak egiten dituzte. Obra honetan emakume baten gorputz biluzia erakusten dute, baina gorputz horren hainbat zati zenbakituta daude. “Artearen munduan badira gorputz zati batzuen jabe diren izenak, horregatik emakumearen gorputza zenbakiz ageri da”, azaldu zuen Marina Grzinicek. Jeff Koons, David Cronemberg, Madonna, Helmut Newton edo Pedro Almodovar, Eclipseren iritziz, artearen zati espezifiko batzuen jabe dira.

Hirugarren proiektua “Be my guest” izan zen, Tania Ostojicek 2002an eginiko beste lan bat. Artistak galeria italiar baten gonbidapena jaso zuen, obra bat egiteko. Galerian bertan jatetxe-jacuzzi bat muntatzeko eskatu zuen Taniak. Marina Grzinicen ustez, “gaur egun begi-bistakoa da komisarioek botere handia dutela, hain handia ezen faktore erabakigarriak baitira obran. Artea saltzea hain garrantzitsua izanik, hori lortzearren edozein gauza egiteko prest gaude”. Tania Ostojicek obra honetan puta sozialtzat funtzionatzea erabaki zuen, arte-sistema kritikatu nahi izan zuen, eta galeriaren barnean egitea lortu zuen. Arteaz hitz egin nahi zuen, eta bere gorputza obra baten antzera erakutsi nahi zuen, azaldu zuen Marina Grzinicek. “Mahai gainean jarri nahi izan zuen kontu behinena honakoa izan zen: egiaz merezi ote du gure arima saltzea, sisteman sartu ahal izateko?”

Walid Raad-en lan bat ere erakutsi zuen. Artista libanoar honek Estatu Batuetan egiten du lan, eta bere “Baharren zintak” obrak fikzioaren eta dokumentalaren arteko mugak jartzen ditu zalantzan. Elementuok elkarrekin nola erlazionatzen diren ikertzen saiatzen da, eta errealitatea fikzio bihurtzeko bidean mass-mediek eduki duten eragina argitzen halaber. Kontu hauez gain protagonistaren aukeraketa, bost amerikarrekin batera kartzelan 10 urtez gatibu egondako libanoar bat baita, horrelako zertzeladetan musulman bati hitz egiten entzuteko aukera apurretako bat da, Marina Grzinicen iritziz. “Honek aditzera ematen digu zein zaila den munduaren zati handi batentzat ikusgarri izatea, bere historia kontatu ahal izatea. Ikusgarritasunaren kontua oinarrizkoa da TESTER-en, eta proiektu hau oso adibide ona iruditzen zait.”

Azkenean Marina Grzinicek, berau ere artista baita, “Ekialdeko Etxea” erakutsi zuen, berak eginiko proiektua, lehen mundu kapitalistak ekialdeko Europa ostrazismora nola kondenatu duen eta Europa hori globalizazioan sartzen nola ahalegintzen den erakusteko ahaleginean.